Kusacz duży

Kusacz duży
	Tinamus major
	(J.F. Gmelin, 1789)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Tinamus
Gatunek	kusacz duży
Synonimy
	Tetrao major J.F. Gmelin, 1789; Pezus serratus von Spix, 1825; Tinamus peruvianus Bonaparte, 1856; Tinamus robustus P.L. Sclater & Salvin, 1868; Tinamus fuscipennis Salvadori, 1895; Tinamus latifrons Salvadori, 1895; Tinamus castaneiceps Salvadori, 1895; Tinamus zuliensis Osgood & Conover, 1922;
	Tetrao major J.F. Gmelin, 1789; Pezus serratus von Spix, 1825; Tinamus peruvianus Bonaparte, 1856; Tinamus robustus P.L. Sclater & Salvin, 1868; Tinamus fuscipennis Salvadori, 1895; Tinamus latifrons Salvadori, 1895; Tinamus castaneiceps Salvadori, 1895; Tinamus zuliensis Osgood & Conover, 1922;
Podgatunki
	T. m. robustus P.L. Sclater & Salvin, 1868; T. m. percautus Van Tyne, 1935; T. m. fuscipennis Salvadori, 1895; T. m. brunneiventris Aldrich, 1937; T. m. castaneiceps Salvadori, 1895; T. m. saturatus Griscom, 1929; T. m. zuliensis Osgood & Conover, 1922; T. m. latifrons Salvadori, 1895; T. m. major (J.F. Gmelin, 1789); T. m. serratus (von Spix, 1825); T. m. olivascens Conover, 1937; T. m. peruvianus Bonaparte, 1856;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusacz duży^[15] (Tinamus major) – gatunek dużego ptaka z rodziny kusaczy (Tinamidae). Występuje w Meksyku, Centralnej i Południowej Ameryce. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Morfologia

Długość ciała 40–46 cm; masa ciała samic 945–1249 g, samców 700–1142 g^[16]. Upierzenie szaro-brązowe z wyjątkiem dwóch bledszych i bardziej szarych obszarów poniżej, na udach.

Występowanie

Kusacz duży występuje w zależności od podgatunku^[17]^[18]:

T. major robustus – południowo-wschodni Meksyk, Gwatemala, Honduras.
T. major percautus – południowy Meksyk, północna Gwatemala, Belize.
T. major fuscipennis – północna Nikaragua do zachodniej Panamy.
T. major brunneiventris – południowo-środkowa Panama.
T. major castaneiceps – południowo-zachodnia Kostaryka, zachodnia Panama.
T. major saturatus – wschodnia Panama, północno-zachodnia Kolumbia.
T. major zuliensis – północno-wschodnia Kolumbia, północna Wenezuela.
T. major latifrons – południowo-zachodnia Kolumbia, zachodni Ekwador.
T. major major – wschodnia Wenezuela do północno-wschodniej Brazylii.
T. major serratus – północno-zachodnia Brazylia.
T. major olivascens – brazylijska Amazonia.
T. major peruvianus – południowo-wschodnia Kolumbia do Boliwii i zachodniej Brazylii.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2021 roku uznaje kusacza dużego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); wcześniej (od 2012 roku) miał on status gatunku bliskiego zagrożenia (NT – Near Threatened), a do 2012 roku – gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern). Według szacunków organizacji Partners in Flight, opartych o informacje z 2016 roku, liczebność populacji mieści się w przedziale 5–50 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za umiarkowanie malejący. Za główne zagrożenie dla gatunku uważa się utratę siedlisk, głównie wskutek wyrębu lasów Amazonii^[14].

Przypisy

↑ Tinamus major, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer., 1789, s. 767. (łac.).
↑ ^a ^b J.B. von Spix: Avium species novae, quas in itinere per Brasiliam annis MDCCCXVII-MDCCCXX. T. 2. Monachii: Typis Franc. Seraph. Hübschmanni, 1825, s. 61, ryc. lxxvi. (łac.).
↑ ^a ^b Ch.-L. Bonaparte. Excursion dans les divers Musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique, et Tableaux paralléliques de l’ordre des Echassiers (suite). „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 573, 1856. (fr.).
↑ ^a ^b P.L. Sclater & O. Salvin: Exotic ornithology: containing figures and descriptions of new or rare species of American birds. Cz. 6. London: Bernard Quaritch, 1868, s. 87, ryc. xliv. (ang.).
↑ ^a ^b Salvadori 1895 ↓, s. 497, 500.
↑ ^a ^b Salvadori 1895 ↓, s. 497, 506.
↑ ^a ^b Salvadori 1895 ↓, s. 497, 507, ryc. vi.
↑ ^a ^b W.H. Osgood & H.B. Conover. Game birds from northwestern Venezuela. „Field Museum Natural History Publications. Zoological Series”. 12 (3), s. 24, 1922. (ang.).
↑ J. Van Tyne. The birds of northern Petén, Guatemala. „Miscellaneous Publications of the Museum of Zoology”. 27, s. 8, 1935. (ang.).
↑ J.W. Aldrich. Annotated list of birds of the Western Slope of the Azuero Peninsula. „Scientific publications of the Cleveland Museum of Natural History”. 7, s. 28, 1937. (ang.).
↑ L. Griscom. Birds from Cana, Darien. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 69, s. 150, 152, 1929. (ang.).
↑ H.B. Conover. A new race of Tinamus major from Brazil. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 50, s. 191, 1937. (ang.).
↑ ^a ^b Tinamus major, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) – kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].
↑ J. Cabot, JF. Jutglar, E.F.J. Garcia, P.F.D. Boesman & C.J. Sharpe: Great Tinamou (Tinamus major), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.gretin1.01. [dostęp 2020-05-29]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
↑ Great Tinamou (Tinamus major). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

Bibliografia

T. Salvadori: Catalogue of the Chenomorphæ (Palamedeæ, Phœnicopteri, Anseres) Crypturi, and Ratitæ in the collection of the British Museum. Cz. 27. Printed by order of the Trustees: London, 1895, s. 1–636, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).
P.L.R. Brennan. Techniques for studying the behavioral ecology of forest-dwelling tinamous (Tinamidae). „Ornitologia Neotropical”. 15 (Suppl.), s. 329–337, 2004. (ang.).
F.G.F.G. Stiles F.G.F.G., A guide to the birds of Costa Rica, Alexander FrankA.F. Skutch, Ithaca, N.Y.: Comstock, 1989, ISBN 0-8014-9600-4, OCLC 18986091 .

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Species factsheet: Tinamus major. BirdLife International. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
Kusacz duży na znaczkach pocztowych (Hondurasu, Panamy i Surinamu)

[itis-1] Tinamus major, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gmelin-2] J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer., 1789, s. 767. (łac.).

[vonSpix-3] J.B. von Spix: Avium species novae, quas in itinere per Brasiliam annis MDCCCXVII-MDCCCXX. T. 2. Monachii: Typis Franc. Seraph. Hübschmanni, 1825, s. 61, ryc. lxxvi. (łac.).

[Bonaparte-4] Ch.-L. Bonaparte. Excursion dans les divers Musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique, et Tableaux paralléliques de l’ordre des Echassiers (suite). „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 573, 1856. (fr.).

[Sclater&Salvin-5] P.L. Sclater & O. Salvin: Exotic ornithology: containing figures and descriptions of new or rare species of American birds. Cz. 6. London: Bernard Quaritch, 1868, s. 87, ryc. xliv. (ang.).

[CITEREFSalvadori1895[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394102_497],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394105_500]-6] Salvadori 1895 ↓, s. 497, 500.

[CITEREFSalvadori1895[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394102_497],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394111_506]-7] Salvadori 1895 ↓, s. 497, 506.

[CITEREFSalvadori1895[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394102_497],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394112_507],_ryc._[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394254_vi]-8] Salvadori 1895 ↓, s. 497, 507, ryc. vi.

[Osgood&Conover-9] W.H. Osgood & H.B. Conover. Game birds from northwestern Venezuela. „Field Museum Natural History Publications. Zoological Series”. 12 (3), s. 24, 1922. (ang.).

[VanTyne-10] J. Van Tyne. The birds of northern Petén, Guatemala. „Miscellaneous Publications of the Museum of Zoology”. 27, s. 8, 1935. (ang.).

[Aldrich-11] J.W. Aldrich. Annotated list of birds of the Western Slope of the Azuero Peninsula. „Scientific publications of the Cleveland Museum of Natural History”. 7, s. 28, 1937. (ang.).

[Griscom-12] L. Griscom. Birds from Cana, Darien. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 69, s. 150, 152, 1929. (ang.).

[Conover-13] H.B. Conover. A new race of Tinamus major from Brazil. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 50, s. 191, 1937. (ang.).

[iucn-14] Tinamus major, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-15] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) – kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].

[Cabot&inni-16] J. Cabot, JF. Jutglar, E.F.J. Garcia, P.F.D. Boesman & C.J. Sharpe: Great Tinamou (Tinamus major), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.gretin1.01. [dostęp 2020-05-29]. (ang.).

[ioc-17] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).

[ibc-18] Great Tinamou (Tinamus major). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]